دستگاه پتانسیواستات نقشی مهم و اساسی در فرآیند تحقیقات و آنالیز های الکتروشیمیایی دارد. بنابراین انتخاب یک دستگاه مناسب که انتظارات یک الکتروشیمیست را برآورده سازد، تصمیمی مهم است که باید با دقت و بررسی کامل گرفته شود. در این نوشتار کوتاه بر آنیم که با طرح چند سوال ساده و پاسخ به آنها مسیری برای انتخاب یک پتانسیواستات که عملکردی متناسب با نیازهای محدود یا متنوع داشته باشد را ترسیم نماییم.

سوال اول:  کار با چه تکنیک های الکتروشیمیایی خاصی مد نظر شما است؟

پتانسیواستات های مدرن قابلیت انجام تعداد بسیار زیادی از انواع تکنیک های الکتروشیمیایی را دارا می باشند. با این حال حتما باید پیش از خرید دستگاه، قابلیت آن برای انجام روش های خاص مورد نظر بررسی شود. به عنوان مثال، گاهی اوقات انجام تنها یک یا دو تکنیک ویژه با کاربردهای صنعتی مورد توجه است و گاهی مجموعه بزرگی از آنها با اهداف متنوع تحقیقاتی مد نظر می باشد و در هر مورد باید قابلیت فنی دستگاه با نیاز شما منطبق باشد.

نکته مهم دیگر آن است که در میان تکنیک های مختلف الکتروشیمیایی، روش طیف سنجی امپدانس الکتروشیمیایی (EIS) اغلب به عنوان یک گزینه الحاقی و با قیمتی جداگانه قابل خریداری است. بنابراین با توجه به قیمت نسبتا بالای آن لازم است در مورد خرید یا عدم خرید آن تصمیم منطقی و به موقعی اتخاذ شود.

هنگام انتخاب پتانسیواستات به تکنیک های الکتروشیمیایی قابل انجام توسط آن دقت فرمایید

سوال دوم : محدوده جریان و ولتاژ مورد نیاز شما چقدر است؟

تعیین محدوده جریان و ولتاژ لازم برای انجام کاربردهای مورد نظر بسیار مهم است. شما ممکن است از دستگاه پتانسیواستات برای تحقیق یا آنالیز در زمینه های مختلف شامل خوردگی، بیوسنسور، باتری، پیل سوختی، سلول خورشیدی یا ... استفاده نمایید. محدوده جریان/ولتاژ لازم برای کار در زمینه ها و شرایط مختلف می تواند بسیار متفاوت باشد و در هر حال لازم است از میزان جریان و ولتاژ لازم برای انجام بهینه آزمایشات خود مطلع باشید تا پتانسیواستاتی با قابلیت منطبق بر نیاز خود خریداری نمایید.

در صورت عدم اطلاع از محدوده جریان/ولتاژ مناسب برای آزمایش های خود، حتما قبل از انتخاب پتانسیواستات با کارشناسان شرکت فروشنده مشورت نمایید.

سوال سوم :  به دنبال دستیابی به چه حدی از تفکیک ( resolution ) جریان و پتانسیل هستید؟

دقت اندازه گیری ها در تحقیقات الکتروشیمیایی امروزی بسیار مهم است و دستگاه های مدرن امکان فوق العاده ای برای این منظور فراهم می کنند. ولی توجه به این واقعیت ضروری است که اینگونه پتانسیواستات ها گران قیمت هستند و لذا اگر دقت های بالا در آنالیز شما اهمیتی ندارند، می توانید دستگاهی ساده تر با قیمت کمتر تهیه نمایید.

پتانسیواستات های مدرن با قابلیت تفکیک جریان در حد پیکوآمپر گران قیمت ولی ارزنده هستند

سوال چهارم: از نرم افزار پتانسیواستات چه قابلیت هایی را انتظار دارید؟

نقش یک نرم افزار پیشرفته در آنالیز و تحقیقات الکتروشیمیایی کمتر از سخت افزار مدرن نیست. برخی از نشان های مطرح در بازار علیرغم ارائه سخت افزار های قابل قبول، قادر به تامین یک نرم افزار انعطاف پذیر و مناسب نیستند و محققان را با محدودیت های غیر منتظره در کار روبرو می کنند.

در هنگام خرید پتانسیواستات از توان نرم افزاری آن اطمینان حاصل کنید.

سوال پنجم :  از الکترودهای استاندارد استفاده می کنید یا الکترودهای اسکرین پرینت (SPE )؟

اگر قصد شما از خرید پتانسیواستات تنها بکارگیری الکترودهای اسکرین پرینت است بطور قطع و یقین به دستگاهی با محدوده جریان اندک نیاز دارید. اما حتما به یاد داشته باشید که اتصال الکترودهای اسکرین پرینت ( SPE ) به پتانسیواستات نیازمند یک مبدل ( آداپتور ) خاص می باشد.

در صورت خرید پتانسیواستات برای کار با اکترودهای اسکرین پرینت، سفارش مبدل مخصوص را فراموش نکنید!

سوال ششم : آیا ابعاد دستگاه برای شما مهم است؟

اجازه بدهید سوال را به شکل دیگری هم مطرح نماییم: آیا به دستگاهی قابل حمل برای کار در بیرون از آزمایشگاه نیاز دارید؟ در این صورت باید پتانسیواستاتی با وزن و ابعاد کوچک و مجهز به باتری داخلی قابل شارژ و امکان اتثصال به لپ تاپ یا تبلت خریداری کنید. در برخی از دستگاه های قابل حمل جدید امکان اتصال دستگاه به کامپیوتر یا تبلت از طریق بلوتوث و بدون نیاز به کابل رابط نیز فراهم شده است.

از پتانسیواستات های قابل حمل در داخل و بیرون آزمایشگاه می توان بهره برد ولی دستگاه های رومیزی فقط در داخل آزمایشگاه قابل استفاده هستند

سوال هفتم : آیا به وسایل کمکی یا دستگاه های جانبی نیاز دارید؟

دستگاه پتانسیواستات بر اساس کاربردی که از آن انتظار می رود ممکن است به وسایل یا دستگاه های جانبی متعددی شامل یک سل الکتروشیمیایی ساده و الکترودهای کار، مرجع و کمکی یا الکترودهای دیسک چرخان، الکترودهای سیلندر چرخان، شبیه ساز نور خورشید، سل های خوردگی ترموستاتیک، بوسترهای جریان/ولتاژ و ... نیاز داشته باشد. منطقی است که در هنگام خرید پتانسیواستات، قابلیت اتصال آن به وسایل و دستگاه های جانبی بررسی شود و موارد احتمالی مورد نیاز حتی الامکان از سازنده پتانسیواستات خریداری گردد.

در هنگام انتخاب پتانسیواستات فهرستی از وسایل و دستگاه های جانبی مورد نیاز خود داشته باشید.

سوال هشتم : آیا به دستگاهی با تعداد کانال های متعدد نیاز دارید؟

بطور معمول یک دستگاه پتانسیواستات دارای یک کانال است و می تواند اندازه گیری ها را با استفاده از یک مجموعه الکترود کار، مرجع و کمکی انجام دهد ولی گاهی اوقات آنالیست ها یا محققان نیازمند امکانی برای چند اندازه گیری همزمان یا پشت سر هم در چند مجموعه الکترودی مسقل از یکدیگر هستند. در اینگونه موارد لازم است دستگاه پتانسیواستات دارای چند کانال ( به تعداد مجموعه های مورد الکترودی مورد نظر ) باشد. پتانسیواستات های چند کاناله از انواع تک کاناله گران تر هستند و خرید آنها بودجه بیشتری طلب می کند.

خرید یک پتانسیواستات چند کاناله از خرید چند پتانسیواستات مستقل از یکدیگر به تعداد کانال های آن ارزان تر تمام می شود

سوال نهم : بودجه ای که برای خرید پتانسیواستات در نظر گرفته اید چقدر است؟

معمولا همه در وهله نخست مایل به خرید کامل ترین و جامع ترین دستگاه ممکن هستند اما اغلب اوقات محدودیت در بودجه این امکان را از خریدار می گیرد. بنابراین لازم است با واقع بینی و در نظر گرفتن توان مالی خود به انتخاب دستگاه و وسایل جانبی آن مبادرت کنید. تجربه نشان می دهد که در اکثر موارد بخش قابل توجهی از قابلیت های یک دستگاه بسیار گران قیمت هرگز مورد استفاده قرار نمی گیرد.

در انتخاب دستگاه پتانسیواستات با نگاهی به بودجه خود واقع بینانه عمل کنید.

سوال دهم :  ملاک شما در انتخاب شرکت سازنده/ فروشنده پتانسیواستات چیست؟

تعداد شرکت هایی که انواع پتانسیواستات را از نشان های مشهور یا غیر مشهور ارائه می کنند بسیار زیاد است اما تعداد آنهایی که قادر به پشتیبانی واقعی از دستگاه باشند بسیار کم می باشد. لذا در خرید دستگاه های پتانسیواستات ضمن توجه به نام و حسن شهرت یک نشان خاص باید نسبت به سابقه فروشنده و اختیار آن از سوی شرکت سازنده در کشور اطمینان حاصل شود.

از شرکتی خرید کنید که به راستی قادر به انجام تعهدات بعد از فروش خود باشد.

نویسنده: محمد غرقابی