مقالات
چهار اشتباه معمول در کار با HPLC که باید از آنها اجتناب کرد
تاریخ : 18 آذر 1402
نویسنده : کورش کرباسیان
روش دستگاهی کروماتوگرافی مایع با بازده بالا ( HPLC) یک روش تجزیه ای یا آنالیتیکال قدرتمند است که در بسیاری از صنایع نظیر صنایع داروسازی، تولید مواد شوینده، غذایی و ... برای جداسازی و تعیین هویت ترکیبات شیمیایی مورد استفاده قرار می گیرد. علیرغم این کاربرد وسیع ، خطاهای معمول و مشترکی در کار با این روش وجود دارند که می توانند بطور مهم و معنا داری بر دقت و صحت نتایح حاصله از کار با آن تاثیر بگذارند. در این متن به چهار خطای ساده و در عین حال معمول در کار با HPLC به شرح زیر اشاره می شود :
1- انتخاب نادرست ستون جداسازی : ستون یک بخش حیاتی در HPLC است و باید به دقت بر اساس خصوصیات نمونه و الزامات مرتبط با نوع جداسازی انتخاب شود. انتخاب اشتباه ستون می تواند منجر به حصول پیک های نامطلوب در کروماتوگرام، کاهش میزان تفکیک و نهایتا حساسیت اندک شود. برای جداسازی و ردیابی مطلوب و بهینه، دانستن دقیق و کامل خصوصیات نمونه و مطالعه برای انتخاب ستون مناسب برای آن بسیار مهم است.
2- ترکیب نادرست فاز متحرک : فاز متحرک یک عامل تعیین کننده و بسیار مهم در HPLC است چون باعث تسهیل جداسازی ترکیبات در ستون می شود. انتخاب فاز متحرک با ترکیب اشتباه منجر به جداسازی ناکامل یا شستشوی همراه با هم ترکیبات و آنالیت ها می شود و این خود باعث نتایج غیر صحیح یا غیر قابل اعتماد می گردد. انتخاب دقیق فاز متحرک و بهینه سازی آن برای دستیابی به جداسازی موفقیت آمیز ضروری است.
3-آماده سازی ناکافی نمونه : آماده سازی نمونه یک قدم کلیدی در HPLC است و می تواند بطور عمده بر صحت و دقت نتایج حاصل از آن تاثیر بگذارد. شکست در آماده سازی درست نمونه باعث تفکیک پذیری ضعیف یا حتی تعیین مقدار نادرست می گردد. آماده سازی کافی و مناسب نمونه برای دستیابی به نتایج قابل اعتماد و تکرارپذیر در آنالیز به روش HPLC ضروری است.
4- سرویس و نگهداری ضعیف از دستگاه HPLC : سرویس و نگهداری مناسب و کالیبراسیون سیستم HPLC برای کسب اطمینان از نتایج صحیح و قابل اتکا ضروری است. غفلت از نگهداری معمول و کالیبراسیون می تواند منجر به ظهور پیک های بد شکل در کروماتوگرام ، تغییر در زمان های بازداری یا کاهش حساسیت شود. لازم است جدول زمانی توصیه شده از سوی شرکت سازنده برای نگهداری و کالیبراسیون بطور دقیق رعایت شود تا از کارآیی بهینه و مطلوب سیستم اطمینان حاصل گردد.
هر چند روش HPLC بطور ذاتی دارای پیچیدگی های کاربردی متنوعی است که تعامل با آنها نیازمند تجربه کافی کاربران آن است اما می توان از چهار اشتباه ذکر شده در این نوشتار به عنوان اصولی ترین خطاهای کار با HPLC نام برد که اجتناب از آنها برای هر کاربر با تجربه یا کم تجربه ضروری است. بنابرابن اصول اولیه برای یک کار جداسازی موفق با HPLC عبارتند از : انتخاب دقیق ستون، بهینه سازی ترکیب فاز متحرک، آماده سازی درست نمونه و نگهداری صحیح و اصولی از دستگاه HPLC .